Το καθεστώς των συνταγματαρχών και η λογοκρισία
Το άγνωστο αρχειακό υλικό της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, της αρμόδιας υπηρεσίας για την άσκηση λογοκρισίας, δείχνει ότι η «στοργική» 21η Απριλίου στην προσπάθειά της να ελέγξει όλες τις πλευρές της πνευματικής ζωής, εκτός από σκηνές στον κινηματογράφο, έκοβε ή απαγόρευε τραγούδια, θεατρικές παραστάσεις, βιβλία και θέματα στον Τύπο
→Οι συνταγματάρχες εκμεταλλεύτηκαν το νομικό οπλοστάσιο προληπτικής λογοκρισίας της δικτατορίας του Μεταξά και των κατοχικών κυβερνήσεων
→Εκτός από τον κομμουνισμό και την Αριστερά, για τη χούντα εξοβελιστέες ήταν και άλλες ανατρεπτικές ιδέες, όπως αναφορές σε ατομικά δικαιώματα, ελευθερίες και δημοκρατία
Toυ Γιάννη Γκλαβίνα*
Συμπληρώνονται φέτος 40 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, μιας περιόδου που παρά τις προσπάθειες άμβλυνσης των συνεπειών της, έθεσε δικαιώματα και ελευθερίες του «ασθενούς» ελληνικού λαού στον γύψο. Η «θεραπευτική αγωγή» του «ασθενούς» περιλάμβανε και τον αυστηρό έλεγχο του πολιτισμού και του δημόσιου λόγου μέσω επιβολής απαγορεύσεων και λογοκρισίας.
Αυτή την πλευρά της δικτατορίας προβάλλουν τόσο το ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Βασίλη Δούβλη «Στοργή στο Λαό» για τη λογοκρισία κινηματογραφικών ταινιών όσο και η ομότιτλη έκθεση των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) που, εκτός από τoν κινηματογράφο, παραθέτει παραδείγματα λογοκρισίας σε τραγούδι, θέατρο, βιβλίο και Τύπο.
Ντοκιμαντέρ και έκθεση φέρνουν στο φως άγνωστο αρχειακό υλικό της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, της αρμόδιας, δηλαδή, υπηρεσίας για την άσκηση λογοκρισίας.
Νομικό οπλοστάσιο
Το καθεστώς των συνταγματαρχών, στην προσπάθειά του να ελέγξει όλες τις πλευρές της πνευματικής ζωής και αναζητώντας προκάλυμμα νομιμότητας, εκμεταλλεύτηκε το νομικό οπλοστάσιο προληπτικής λογοκρισίας της δικτατορίας του Μεταξά και των κατοχικών κυβερνήσεων.
Βέβαια η δικτατορία δεν αρκέστηκε στο προϋπάρχον νομικό πλαίσιο άσκησης λογοκρισίας, το οποίο ερμήνευσε διασταλτικά, αλλά προχώρησε, επιπρόσθετα, στον επανέλεγχο κινηματογραφικών ταινιών που είχαν παραχθεί πριν από την 21η Απριλίου, συγκρότησε λίστα με απαγορευμένα βιβλία, ενώ επέβαλε και προληπτική λογοκρισία στον Τύπο.
Αλλά τι ακριβώς λογόκρινε η δικτατορία; Εκ πρώτης όψεως η απάντηση είναι προφανής, οι εκθέσεις όμως και τα πρακτικά αποφάσεων των επιτροπών λογοκρισίας, υλικό που μαζί με τις λογοκριμένες σκηνές των ταινιών φυλάσσεται στα ΓΑΚ, αποδεικνύουν ότι η φαντασία και ο παραλογισμός των λογοκριτών ήταν ανεξάντλητα.
Εφόσον η δικτατορία ήταν αναγκαία για τους εμπνευστές της για να αποτραπεί ο κίνδυνος κατάληψης της εξουσίας από τους κομμουνιστές, καθήκον της λογοκρισίας ήταν να απαλλάξει τον ελληνικό λαό από κομμουνιστικά και αριστερά αναγνώσματα, ταινίες, τραγούδια κ.λπ., είτε απαγορεύοντάς τα είτε απαλείφοντας επιλήψιμα αποσπάσματα.
Στο πλαίσιο αυτό απαγορεύτηκε η ταινία «Θωρηκτό Ποτέμκιν», έργα των Βάρναλη, Ρίτσου, Κορδάτου, η εφημερίδα «Αυγή», ξένα κινηματογραφικά επίκαιρα που αναφέρονταν σε Ρώσους κοσμοναύτες, ένα ελληνοβουλγαρικό λεξικό και ένα τετράδιο γιατί στο εξώφυλλό του υπήρχε η λέξη Μόσχα.
Θύμα της αντικομμουνιστικής υστερίας πέφτει και η σταρ της εποχής Αλίκη Βουγιουκλάκη και η ταινία «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», αφού, σύμφωνα με την επιτροπή ελέγχου κινηματογραφικών ταινιών, η ταινία έπρεπε να απαγορευτεί «λόγω της εμφανίσεως της Μαραθωνίου πορείας της οργανουμένης υπό της Αριστεράς και των υποκινουμένων στάσεων εις το εργοστάσιον και ταύτα ασχέτως προς το κωμικόν στοιχείον υφ’ ο εμφανίζονται αι σκηναί».
Απαγορευτέα ήταν επίσης και τα έργα αριστερών και λοιπών «αντεθνικώς δρώντων» συγγραφέων, σκηνοθετών, ηθοποιών και συνθετών, έστω και αν σε αυτά δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά σε κομμουνισμό και Αριστερά. Ετσι, απαγορεύεται η προβολή της «Ηλέκτρας» του Κακογιάννη, αφού σε αυτήν πρωταγωνιστεί η Ειρήνη Παππά και η μουσική είναι του Θεοδωράκη, ενώ η ταινία «Η ώρα της μεγάλης κρίσεως – Il giudizio universale» του Βιτόριο ντε Σίκα απαγορεύεται «λόγω Μελίνας Μερκούρη».
Το μεγάλο «ψαλίδι»
Αγαπημένο θέμα των λογοκριτών ήταν η μουσική του Θεοδωράκη. Για τον Α/ΓΕΣ Αγγελή όλα τα τραγούδια του Θεοδωράκη έπρεπε να απαγορευτούν -ακόμα και όσα δεν είχαν πολιτικό περιεχόμενο- αφού ακόμη και μέσω αυτών ο ακροατής «επικοινωνεί νοερώς με τον συνθέτην και την κοσμοθεωρίαν του».
Εκτός από τον κομμουνισμό και την Αριστερά, για τη χούντα εξοβελιστέες ήταν και άλλες ανατρεπτικές ιδέες, όπως αναφορές σε ατομικά δικαιώματα, ελευθερίες και δημοκρατία. Ετσι, από την ταινία «Σπάρτακος» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ κόβεται η σκηνή με τη φράση: «Δέχομαι λίγη δημοκρατική διαφθορά μαζί με λίγη ελευθερία. Δεν δέχομαι όμως δικτατορία χωρίς καθόλου ελευθερία».
Πηγαίνοντας από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα, για τους λογοκριτές και ο Ρομπέν των δασών ήταν ανατρεπτικός, αφού από μια ταινία του 1967 κόβεται η σκηνή με τη φράση «στο Βασιλιά Ριχάρδο σύντομα να γυρίση να απαλλάξουμε τον τόπο από τον πρίγκηπα Ιωάννη, το Νόττιγχαμ και όλους του τυράννους».
Ερχόμενοι στα νεότερα χρόνια η ταινία «Χουαρέζ» του 1939 που αναφέρεται στη μεξικανική επανάσταση του 19ου αιώνα απαγορεύεται από τη δικτατορία διότι «αι ιδέαι περί δημοκρατίας απαιτούν ανεπτυγμένον κοινόν ίνα μη παρεξηγηθούν υπό τας παρούσας συνθήκας».
Στα καθ’ ημάς και στον χώρο του τραγουδιού, αναρχικά ή ανατρεπτικά χαρακτηρίστηκαν από τη λογοκρισία το «Χασάπικο» του Κουγιουμτζή, ο «Μέρμηγκας» του Λοΐζου και το «Ζεϊμπέκικο» του Σαββόπουλου.
Η λογοκρισία, παράλληλα, ασκώντας εξωτερική πολιτική κόβει οποιαδήποτε αιχμή εναντίον της Αμερικής, όπως τη φράση «οι Αμερικανοί είναι κατακτητές» σε μια ταινία του Ζορό. Απαγορευμένες για εξαγωγή στο εξωτερικό είναι και ταινίες που παρουσιάζουν εικόνες μιζέριας και δυστυχίας στην Ελλάδα, όπως «Η μαγική πόλις» του Κούνδουρου και «Ο κλέφτης» του Βούλγαρη.
Απαγορευμένες ήταν επίσης οι αναφορές στον βασιλιά, τον Καραμανλή και άλλους πολιτικούς καθώς και η σάτιρα εις βάρος των πρωτεργατών της «επαναστάσεως». Οι επιθεωρήσεις με την απουσία σταθερού σεναρίου και τους αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών ήταν μόνιμος πονοκέφαλος για τις υπηρεσίες λογοκρισίας, αφού καταργούνταν η έννοια της προληπτικής λογοκρισίας. Για παράδειγμα, το 1973, μέλος της επιτροπής λογοκρισίας, που παρακολουθεί την επιθεώρηση «Βάλε και συ ένα καπέλο, μπορείς» στο θέατρο «Παρκ», αναφέρει διαλόγους και σχόλια που δεν ανταποκρίνονται στο κείμενο το οποίο ελέγχθηκε από τις αρμόδιες επιτροπές, όπως η φράση «πόσο θα θελα να ήμουν Πρόεδρος της Δημοκρατίας για 2-3 επταετίες».
Οι κακές επιρροές
Στον χώρο της κοινωνίας, η δικτατορία επιχειρεί να δημιουργήσει έναν τύπο μαζικής κουλτούρας που καθορίζει τη δημόσια σφαίρα, συνάδει με τις προβαλλόμενες ελληνοχριστιανικές αρχές και ακολουθεί μια πολιτική προστασίας του λαού και ιδίως της νεολαίας από κακές επιρροές, επιδεικνύοντας στοργή στον λαό.
Στο πλαίσιο αυτό η λογοκρισία φροντίζει να μην προσβάλλεται η χριστιανική θρησκεία, κόβοντας για παράδειγμα από τη «Μανταλένα» τη σκηνή που ο ιερέας αναποδογυρίζει το φλιτζάνι του καφέ. Να μη θίγεται η κοινωνική ευπρέπεια με κακές λέξεις, όπως το «ξεσκατίζω» που διαγράφεται από το σενάριο του Βούλγαρη «Το προξενιό της Αννας», ή με σκηνές σπασίματος πιάτων σε κέντρα διασκεδάσεως και αλληλομουντζώματος οδηγών, όπως στην ταινία «Σχολή για σωφερίνες».
Φροντίζει, επίσης, να μη θίγονται θεσμοί όπως ο στρατός και η αστυνομία, περικόπτοντας σκηνές με καρικατούρες αστυφυλάκων, όπως στην ταινία «Ο Ηλίας του 16ου», ενώ, παράλληλα, η λογοκρισία περιφρουρεί και «τας περί ηθικής κρατούσας εν Ελλάδι αντιλήψεις» κόβοντας άσεμνες σκηνές, όπως το «στριπτίζ» στην ταινία «Μια Ιταλίδα από την Κυψέλη».
Η δικτατορία ενδιαφερόταν όμως για τον πολιτισμό και την τέχνη κόβοντας οτιδήποτε θεωρούσε ότι στερούνταν καλλιτεχνική αξία ή ό,τι δεν καταλάβαινε. Ετσι, απαγορεύονται το «Τραγούδι» του Σαββόπουλου «ως αντιτιθέμενον εις το καλλιτεχνικόν αίσθημα διά λέξεων και νοημάτων ανοήτων», το «Ζαβαρακατρανέμια» του Μαρκόπουλου «διότι αποτελείται εν τω συνόλω του από αγνώστους λέξεις», ενώ η ταινία του Γκοντάρ «Ο τρελός Πιερό» χαρακτηρίζεται «κορύφωμα ασυναρτησίας».
Τα παραπάνω ίσως προκαλούν σήμερα θυμηδία και γέλιο, ωστόσο η λογοκρισία που εφάρμοσε η δικτατορία δεν ήταν σίγουρα μια κωμική κατάσταση, ιδίως για αυτούς που την υπέστησαν και για την κοινωνία στην οποία επιβλήθηκε.
………………………………………………………………………
* Διδάκτορας Ιστορίας ΑΠΘ
Info:
• Εκθεση αρχειακού υλικού «Στοργή στο Λαό»
• Γενικά Αρχεία του Κράτους (Δάφνης 61, Ψυχικό, 210-6782200, 210-6782270, 210-6782273)
• Διάρκεια έκθεσης: 31/3 – 6/6/2014
• Ωρες λειτουργίας: καθημερινά εκτός Σ/Κ και αργιών, 9.00 • 15.00
• Είσοδος ελεύθερη
http://www.efsyn.gr/?p=191083
ΠΡΕΖΑ TV
21-4-2014
Το άγνωστο αρχειακό υλικό της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, της αρμόδιας υπηρεσίας για την άσκηση λογοκρισίας, δείχνει ότι η «στοργική» 21η Απριλίου στην προσπάθειά της να ελέγξει όλες τις πλευρές της πνευματικής ζωής, εκτός από σκηνές στον κινηματογράφο, έκοβε ή απαγόρευε τραγούδια, θεατρικές παραστάσεις, βιβλία και θέματα στον Τύπο
→Οι συνταγματάρχες εκμεταλλεύτηκαν το νομικό οπλοστάσιο προληπτικής λογοκρισίας της δικτατορίας του Μεταξά και των κατοχικών κυβερνήσεων
→Εκτός από τον κομμουνισμό και την Αριστερά, για τη χούντα εξοβελιστέες ήταν και άλλες ανατρεπτικές ιδέες, όπως αναφορές σε ατομικά δικαιώματα, ελευθερίες και δημοκρατία
Toυ Γιάννη Γκλαβίνα*
Συμπληρώνονται φέτος 40 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, μιας περιόδου που παρά τις προσπάθειες άμβλυνσης των συνεπειών της, έθεσε δικαιώματα και ελευθερίες του «ασθενούς» ελληνικού λαού στον γύψο. Η «θεραπευτική αγωγή» του «ασθενούς» περιλάμβανε και τον αυστηρό έλεγχο του πολιτισμού και του δημόσιου λόγου μέσω επιβολής απαγορεύσεων και λογοκρισίας.
Αυτή την πλευρά της δικτατορίας προβάλλουν τόσο το ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Βασίλη Δούβλη «Στοργή στο Λαό» για τη λογοκρισία κινηματογραφικών ταινιών όσο και η ομότιτλη έκθεση των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) που, εκτός από τoν κινηματογράφο, παραθέτει παραδείγματα λογοκρισίας σε τραγούδι, θέατρο, βιβλίο και Τύπο.
Ντοκιμαντέρ και έκθεση φέρνουν στο φως άγνωστο αρχειακό υλικό της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, της αρμόδιας, δηλαδή, υπηρεσίας για την άσκηση λογοκρισίας.
Νομικό οπλοστάσιο
Το καθεστώς των συνταγματαρχών, στην προσπάθειά του να ελέγξει όλες τις πλευρές της πνευματικής ζωής και αναζητώντας προκάλυμμα νομιμότητας, εκμεταλλεύτηκε το νομικό οπλοστάσιο προληπτικής λογοκρισίας της δικτατορίας του Μεταξά και των κατοχικών κυβερνήσεων.
Βέβαια η δικτατορία δεν αρκέστηκε στο προϋπάρχον νομικό πλαίσιο άσκησης λογοκρισίας, το οποίο ερμήνευσε διασταλτικά, αλλά προχώρησε, επιπρόσθετα, στον επανέλεγχο κινηματογραφικών ταινιών που είχαν παραχθεί πριν από την 21η Απριλίου, συγκρότησε λίστα με απαγορευμένα βιβλία, ενώ επέβαλε και προληπτική λογοκρισία στον Τύπο.
Αλλά τι ακριβώς λογόκρινε η δικτατορία; Εκ πρώτης όψεως η απάντηση είναι προφανής, οι εκθέσεις όμως και τα πρακτικά αποφάσεων των επιτροπών λογοκρισίας, υλικό που μαζί με τις λογοκριμένες σκηνές των ταινιών φυλάσσεται στα ΓΑΚ, αποδεικνύουν ότι η φαντασία και ο παραλογισμός των λογοκριτών ήταν ανεξάντλητα.
Εφόσον η δικτατορία ήταν αναγκαία για τους εμπνευστές της για να αποτραπεί ο κίνδυνος κατάληψης της εξουσίας από τους κομμουνιστές, καθήκον της λογοκρισίας ήταν να απαλλάξει τον ελληνικό λαό από κομμουνιστικά και αριστερά αναγνώσματα, ταινίες, τραγούδια κ.λπ., είτε απαγορεύοντάς τα είτε απαλείφοντας επιλήψιμα αποσπάσματα.
Στο πλαίσιο αυτό απαγορεύτηκε η ταινία «Θωρηκτό Ποτέμκιν», έργα των Βάρναλη, Ρίτσου, Κορδάτου, η εφημερίδα «Αυγή», ξένα κινηματογραφικά επίκαιρα που αναφέρονταν σε Ρώσους κοσμοναύτες, ένα ελληνοβουλγαρικό λεξικό και ένα τετράδιο γιατί στο εξώφυλλό του υπήρχε η λέξη Μόσχα.
Θύμα της αντικομμουνιστικής υστερίας πέφτει και η σταρ της εποχής Αλίκη Βουγιουκλάκη και η ταινία «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», αφού, σύμφωνα με την επιτροπή ελέγχου κινηματογραφικών ταινιών, η ταινία έπρεπε να απαγορευτεί «λόγω της εμφανίσεως της Μαραθωνίου πορείας της οργανουμένης υπό της Αριστεράς και των υποκινουμένων στάσεων εις το εργοστάσιον και ταύτα ασχέτως προς το κωμικόν στοιχείον υφ’ ο εμφανίζονται αι σκηναί».
Απαγορευτέα ήταν επίσης και τα έργα αριστερών και λοιπών «αντεθνικώς δρώντων» συγγραφέων, σκηνοθετών, ηθοποιών και συνθετών, έστω και αν σε αυτά δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά σε κομμουνισμό και Αριστερά. Ετσι, απαγορεύεται η προβολή της «Ηλέκτρας» του Κακογιάννη, αφού σε αυτήν πρωταγωνιστεί η Ειρήνη Παππά και η μουσική είναι του Θεοδωράκη, ενώ η ταινία «Η ώρα της μεγάλης κρίσεως – Il giudizio universale» του Βιτόριο ντε Σίκα απαγορεύεται «λόγω Μελίνας Μερκούρη».
Το μεγάλο «ψαλίδι»
Αγαπημένο θέμα των λογοκριτών ήταν η μουσική του Θεοδωράκη. Για τον Α/ΓΕΣ Αγγελή όλα τα τραγούδια του Θεοδωράκη έπρεπε να απαγορευτούν -ακόμα και όσα δεν είχαν πολιτικό περιεχόμενο- αφού ακόμη και μέσω αυτών ο ακροατής «επικοινωνεί νοερώς με τον συνθέτην και την κοσμοθεωρίαν του».
Εκτός από τον κομμουνισμό και την Αριστερά, για τη χούντα εξοβελιστέες ήταν και άλλες ανατρεπτικές ιδέες, όπως αναφορές σε ατομικά δικαιώματα, ελευθερίες και δημοκρατία. Ετσι, από την ταινία «Σπάρτακος» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ κόβεται η σκηνή με τη φράση: «Δέχομαι λίγη δημοκρατική διαφθορά μαζί με λίγη ελευθερία. Δεν δέχομαι όμως δικτατορία χωρίς καθόλου ελευθερία».
Πηγαίνοντας από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα, για τους λογοκριτές και ο Ρομπέν των δασών ήταν ανατρεπτικός, αφού από μια ταινία του 1967 κόβεται η σκηνή με τη φράση «στο Βασιλιά Ριχάρδο σύντομα να γυρίση να απαλλάξουμε τον τόπο από τον πρίγκηπα Ιωάννη, το Νόττιγχαμ και όλους του τυράννους».
Ερχόμενοι στα νεότερα χρόνια η ταινία «Χουαρέζ» του 1939 που αναφέρεται στη μεξικανική επανάσταση του 19ου αιώνα απαγορεύεται από τη δικτατορία διότι «αι ιδέαι περί δημοκρατίας απαιτούν ανεπτυγμένον κοινόν ίνα μη παρεξηγηθούν υπό τας παρούσας συνθήκας».
Στα καθ’ ημάς και στον χώρο του τραγουδιού, αναρχικά ή ανατρεπτικά χαρακτηρίστηκαν από τη λογοκρισία το «Χασάπικο» του Κουγιουμτζή, ο «Μέρμηγκας» του Λοΐζου και το «Ζεϊμπέκικο» του Σαββόπουλου.
Η λογοκρισία, παράλληλα, ασκώντας εξωτερική πολιτική κόβει οποιαδήποτε αιχμή εναντίον της Αμερικής, όπως τη φράση «οι Αμερικανοί είναι κατακτητές» σε μια ταινία του Ζορό. Απαγορευμένες για εξαγωγή στο εξωτερικό είναι και ταινίες που παρουσιάζουν εικόνες μιζέριας και δυστυχίας στην Ελλάδα, όπως «Η μαγική πόλις» του Κούνδουρου και «Ο κλέφτης» του Βούλγαρη.
Απαγορευμένες ήταν επίσης οι αναφορές στον βασιλιά, τον Καραμανλή και άλλους πολιτικούς καθώς και η σάτιρα εις βάρος των πρωτεργατών της «επαναστάσεως». Οι επιθεωρήσεις με την απουσία σταθερού σεναρίου και τους αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών ήταν μόνιμος πονοκέφαλος για τις υπηρεσίες λογοκρισίας, αφού καταργούνταν η έννοια της προληπτικής λογοκρισίας. Για παράδειγμα, το 1973, μέλος της επιτροπής λογοκρισίας, που παρακολουθεί την επιθεώρηση «Βάλε και συ ένα καπέλο, μπορείς» στο θέατρο «Παρκ», αναφέρει διαλόγους και σχόλια που δεν ανταποκρίνονται στο κείμενο το οποίο ελέγχθηκε από τις αρμόδιες επιτροπές, όπως η φράση «πόσο θα θελα να ήμουν Πρόεδρος της Δημοκρατίας για 2-3 επταετίες».
Οι κακές επιρροές
Στον χώρο της κοινωνίας, η δικτατορία επιχειρεί να δημιουργήσει έναν τύπο μαζικής κουλτούρας που καθορίζει τη δημόσια σφαίρα, συνάδει με τις προβαλλόμενες ελληνοχριστιανικές αρχές και ακολουθεί μια πολιτική προστασίας του λαού και ιδίως της νεολαίας από κακές επιρροές, επιδεικνύοντας στοργή στον λαό.
Στο πλαίσιο αυτό η λογοκρισία φροντίζει να μην προσβάλλεται η χριστιανική θρησκεία, κόβοντας για παράδειγμα από τη «Μανταλένα» τη σκηνή που ο ιερέας αναποδογυρίζει το φλιτζάνι του καφέ. Να μη θίγεται η κοινωνική ευπρέπεια με κακές λέξεις, όπως το «ξεσκατίζω» που διαγράφεται από το σενάριο του Βούλγαρη «Το προξενιό της Αννας», ή με σκηνές σπασίματος πιάτων σε κέντρα διασκεδάσεως και αλληλομουντζώματος οδηγών, όπως στην ταινία «Σχολή για σωφερίνες».
Φροντίζει, επίσης, να μη θίγονται θεσμοί όπως ο στρατός και η αστυνομία, περικόπτοντας σκηνές με καρικατούρες αστυφυλάκων, όπως στην ταινία «Ο Ηλίας του 16ου», ενώ, παράλληλα, η λογοκρισία περιφρουρεί και «τας περί ηθικής κρατούσας εν Ελλάδι αντιλήψεις» κόβοντας άσεμνες σκηνές, όπως το «στριπτίζ» στην ταινία «Μια Ιταλίδα από την Κυψέλη».
Η δικτατορία ενδιαφερόταν όμως για τον πολιτισμό και την τέχνη κόβοντας οτιδήποτε θεωρούσε ότι στερούνταν καλλιτεχνική αξία ή ό,τι δεν καταλάβαινε. Ετσι, απαγορεύονται το «Τραγούδι» του Σαββόπουλου «ως αντιτιθέμενον εις το καλλιτεχνικόν αίσθημα διά λέξεων και νοημάτων ανοήτων», το «Ζαβαρακατρανέμια» του Μαρκόπουλου «διότι αποτελείται εν τω συνόλω του από αγνώστους λέξεις», ενώ η ταινία του Γκοντάρ «Ο τρελός Πιερό» χαρακτηρίζεται «κορύφωμα ασυναρτησίας».
Τα παραπάνω ίσως προκαλούν σήμερα θυμηδία και γέλιο, ωστόσο η λογοκρισία που εφάρμοσε η δικτατορία δεν ήταν σίγουρα μια κωμική κατάσταση, ιδίως για αυτούς που την υπέστησαν και για την κοινωνία στην οποία επιβλήθηκε.
………………………………………………………………………
* Διδάκτορας Ιστορίας ΑΠΘ
Info:
• Εκθεση αρχειακού υλικού «Στοργή στο Λαό»
• Γενικά Αρχεία του Κράτους (Δάφνης 61, Ψυχικό, 210-6782200, 210-6782270, 210-6782273)
• Διάρκεια έκθεσης: 31/3 – 6/6/2014
• Ωρες λειτουργίας: καθημερινά εκτός Σ/Κ και αργιών, 9.00 • 15.00
• Είσοδος ελεύθερη
http://www.efsyn.gr/?p=191083
ΠΡΕΖΑ TV
21-4-2014
1 σχόλιο:
Για κάποιους ήταν Δικτατορία, για εμένα ήταν Επανάσταση. Ο Γιώργος Παπαδόπουλος και οι υπόλοιποι Συνταγματάρχες έπραξαν πολλά καλά έργα, ιδιαίτερα στην επαρχία, όπως και στην Κόρινθο που αποτελεί τον τόπο καταγωγής μου.
Δημοσίευση σχολίου